Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Dodatkowo w takim przypadku sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Odszkodowanie a zadośćuczynienie

Odszkodowanie ma zrekompensować faktyczne wydatki poniesione przez Poszkodowanego na leczenie, rehabilitację, opiekę czy pomniejszenie zarobków etc.

Natomiast zadośćuczynienie jest świadczeniem pieniężnym, mającym stanowić sposób złagodzenia doznanej krzywdy, czyli cierpień fizycznych i psychicznych osoby poszkodowanej.

Na wysokość zadośćuczynienia ma wpływ wiele czynników, w tym:

• charakter obrażeń,
  
• oszpecenie,
  
• nasilenie bólu,
  
• wiek,
  
• płeć,
  
• okres leczenia,
  
• liczba i rodzaj zabiegów,
  
• trwałe następstwa wypadku,
  
• niepełnosprawność, kalectwo,
  
• bezradność poszkodowanego,
  
• zależność od osób lub instytucji,
  
• niezdolność do pracy,
  
• niezdolność do nauki,
  
• niezdolność do samoegzystencji,
  
• niemożność uprawiania sportu lub hobby,
  
• utrata zdolności płodzenia,
  
• impotencja,
  
• rozpad małżeństwa,
  
• brak zdolności komunikowania się z bliskimi,
  
• utrata szans życiowych,
  
• zmiana planów życiowych,
  
• postawa sprawcy,
  
• medialność sprawy

oraz inne, generujace poczucie krzywdy.

Zadośćuczynienie powinno uwzględniać wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne zarówno doznane przez poszkodowanego, jak i te, które będzie on w przyszłości odczuwać z dużym stopniem prawdopodobieństwa. Nie ma znaczenia, że poszkodowany może nie zdawać sobie sprawy ze swej krzywdy z uwagi na wiek bądź upośledzenie psychiczne. Mimo że wysokość doznanej przez poszkodowanego krzywdy jest niewymierna i nie ma możliwości określenia zadośćuczynienia w sposób dokładnie odpowiadający rzeczywistości, to jednak jego wysokość nie może stanowić kwoty symbolicznej i musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną.

Sądy nierychliwe ale sprawiedliwe

Sąd Najwyższy wielokrotnie potwierdził, że wysokość zadośćuczynienia nie może być ustalana jedynie w oparciu o procent doznanego uszczerbku na zdrowiu. Zdarza się, że zadośćuczynienie jest wypłacane, nawet jeżeli osoba poszkodowana doznała jedynie przejściowego rozstroju zdrowia, nie skutkującego trwałym uszkodzeniem ciała czy kalectwem. Krzywdę ocenia się bowiem biorąc pod uwagę szereg różnorakich czynników i indywidualne okoliczności danej sprawy, a procent uszczerbku na zdrowiu może mieć charakter jedynie posiłkowy. Jednak praktyka pokazuje, że im uszkodzenie ciała jest poważniejsze, bardziej dotkliwe lub nieodwracalne w swych skutkach – tym przyznawana kwota zadośćuczynienia jest wyższa.

Ponad milion złotych zadośćuczynienia za uraz w wypadku komunikacyjnym

Sąd Okręgowy w Katowicach przyznał 800 tys. złotych zadośćuczynienia dla poszkodowanej, która wskutek wypadku komunikacyjnego doznała wielonarządowych obrażeń ciała w postaci m.in. licznych urazów czaszki i mózgu, kręgosłupa, płuc oraz niedowładu lewostronnego i pourazowego zespołu psychoorganicznego. Dodatkowo poszkodowana otrzymała odszkodowanie, które uwzględniało rentę oraz zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji. Łączna suma przyznanych świadczeń wyniosła ponad 1 mln złotych.

2,5 miliona zadośćuczynienia i odszkodowania dla rannej pasażerku

Podobnie było w sprawie poszkodowanej pasażerki, która w 2003 roku cudem przeżyła poważny wypadek samochodowy. W wyniku wypadku poszkodowana doznała bardzo ciężkich obrażeń wielonarządowych, uszkodzony został m.in. rdzeń kręgowy. Kobieta przez wiele tygodni walczyła o życie. Przeżyła, jednak jest sparaliżowana. Na skutek działań GDPM, Sąd apelacyjny w Warszawie przyznał poszkodowanej łączną kwotę 2,5 mln złotych tytułem zadośćuczynienia, odszkodowania i odsetek oraz dodatkowo 12,3 tys. złotych comiesięcznej renty.

2 miliony zadośćuczynienia za błąd lekarza

Uszkodzenie ciała to nie tylko skutek wypadków komunikacyjnych, ale często również błędów medycznych. W efekcie błędnie przeprowadzonego porodu i zaniedbań dwóch lekarzy Szpitala w Busku Zdroju w 2005 roku, chłopiec, który przyszedł wtedy na świat, urodził się z czterokończynowym porażeniem mózgowym. Do dziś wymaga całkowitej opieki i porusza się na wózku inwalidzkim. Sąd przyznał poszkodowanemu zadośćuczynienie i odszkodowanie w wysokości 2 mln złotych wraz z odsetkami i dożywotnią, comiesięczną rentą w wysokości 13 tys. złotych.

1 milion zadośćuczynienie dla ofiary pedofila

Poszkodowany, który za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności został skłoniony do poddania się czynowi nierządnemu również może żądać zadośćuczynienia za doznaną z tego powodu krzywdę.

Przykładowo Sąd Najwyższy zasądził milion złotych zadośćuczynienia i dożywotnią rentę od Towarzystwa Chrystusowego na rzecz kobiety gwałconej w dzieciństwie przez księdza, który był członkiem tego zgromadzenia. Sprawa duchownego wyszła na jaw w 2017 roku. Według mediów miał on podstępnie wywieźć 13-letnią wówczas dziewczynkę od rodziców, przez kilkanaście miesięcy więzić i gwałcić. Mężczyznę aresztowano w 2008 r. Sąd Najwyższy w swym orzeczeniu potwierdził, że instytuty zakonne powierzające swoim duchownym zakonnym lub zakonnikom czynności służbowe, ponoszą odpowiedzialność za szkody przez nich wyrządzone przy wykonywaniu tych czynności.

12 milionów zadośćuczynienia – najwyższe w historii Polski

Zadośćuczynienie może być przyznane także w przypadku niesłusznego pozbawienia wolności. Zapewne wszystkim znana jest sprawa Tomasza Komendy, który spędził w więzieniu 18 lat za zbrodnię, której nie popełnił. Sąd w 2004 roku zdecydował o skazaniu go na 25 lat więzienia za rzekome zgwałcenie i zabicie 15-letniej dziewczyny. Dodatkowe śledztwo wykazało jednak, że to nie on stoi za morderstwem nastolatki. Sąd Najwyższy zdecydował o uniewinnieniu mężczyzny. Poszkodowany domagał się 18 mln złotych zadośćuczynienia i ponad 800 tys. złotych tytułem odszkodowania za lata niesłusznie spędzone w więzieniu. 8 lutego 2021 roku Sąd w Opolu przyznał Poszkodowanemu 12 mln złotych zadośćuczynienia oraz ponad 811 tys. złotych odszkodowania. Jest to bez wątpienia historyczny wyrok, który miejmy nadzieję, będzie punktem odniesienia dla sądów, orzekających w podobnych przypadkach.

Nie daj się oszukać!

Analiza powyższych orzeczeń potwierdza, że choć wysokość zadośćuczynienia nie wynika jedynie z procentowo określonego uszczerbku na zdrowiu, to ciężkie uszkodzenie ciała lub poważny rozstrój zdrowia, zwłaszcza psychicznego, zwiększa poczucie szerokorozumianej krzywdy, którą te świadczenie ma zrekompensować. Jak widać to właśnie indywidualne okoliczności danej sprawy oraz ich porównanie z rozstrzygnięciami sądów, zapadającymi w analogicznych przypadkach, będą decydować o wysokości przyznanych kwot.

Otrzymałeś niskie zadośćuczynienie?
Czujesz się oszukany?
Podpisałeś niekorzystną ugodę?
Zgłoś się natychmiast do GDPM!
Bezpłatnie sprawdzimy sprawę!

Zadzwoń: 58 303 46 38 ; 801 120 020
Wyślij e-mail: gdpm@gdpm.pl
Zgłoś sprawę: www.gdpm.pl

Aleksandra Krzykowska prawnik GDPM