Nocą 20 kwietnia 2022 roku w kopalni Pniówek w Pawłowicach doszło do katastrofy górniczej, spowodowanej serią wybuchów metanu. W wyniku tych tragicznych wydarzeń zginęło 9 pracowników Pniówka, 30 zostało rannych, a 7 osób uznaje się za zaginione.

W tych trudnych chwilach, istnie heroicznego czynu dokonał Arkadiusz B. – ostatnia śmiertelna ofiara katastrofy. Pomimo że sam znajdował się w bezpośredniej strefie zagrożenia, Pan Arkadiusz, nie bacząc na siebie, ratował swoich współpracowników z kopalni. Dzięki jego szlachetnej postawie udało się uratować życie kilku górnikom. Samemu Bohaterowi za swoje poświęcenie przyszło jednak zapłacić najwyższą cenę. W wyniku odniesionych oparzeń, po kilkudniowej walce w szpitalu, zmarł, pozostawiając najbliższych w żałobie.

Jakie prawa przysługują poszkodowanym wskutek śmierci osoby bliskiej?

Poszkodowani mają prawo do:

• zadośćuczynienia,
• stosownego odszkodowania,
• zwrotu kosztów pogrzebu w pełnej wysokości (bez względu na zasiłek ZUS),
• renty obligatoryjnej i/lub fakultatywnej.

Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej

Należne jest za cierpienia psychiczne, krzywdę wynikającą z utraty pomocy i opieki osoby bliskiej, uczucie osamotnienia, bezsilność wobec trudności życiowych, stopień zażyłości, bliskości i wspólności, jakie zachodziły pomiędzy zmarłym a najbliższym członkiem rodziny.

W ostatnich latach sądy zaczęły określać zadośćuczynienia po śmierci najbliższych w wysokości nawet do 230 tys. złotych dla jednego członka rodziny.

Stosowne odszkodowanie

Zgodnie z art. 446 § 3 k.c., jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, to najbliższym członkom rodziny zmarłego przysługuje roszczenie o stosowne odszkodowanie, zwłaszcza wówczas, gdy wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Uwzględnia się wszystkie okoliczności mające wpływ na warunki życiowe osoby uprawnionej do odszkodowania, a więc jej stan zdrowia, wiek, cechy osobowe (stopień zaradności), stosunki majątkowe, warunki wychowawcze. Należy uwzględnić także pozycję zawodową i społeczną zmarłego. Nie tylko utrata dużych dochodów stanowi o pogorszeniu sytuacji życiowej.
Stosowne odszkodowanie ustalane jest w wysokości nieraz symbolicznej (np. 10 tys. złotych), jednak, gdy osoba zmarła osiągała bardzo wysokie zarobki lub mogła zapewnić bardzo dobry byt bliskiemu, odszkodowanie to może być wysokie i ustalane np. na kwotę 500 tys. złotych, niezależnie od renty.

Zwrot kosztów pogrzebu

Koszty pogrzebu obejmują wszystkie wydatki związane zwyczajowo z pogrzebem, tj.:

• koszty uroczystości pogrzebowej,
• koszty przewozu zwłok,
• zakup trumny,
• zakup wieńców,
• zapłatę za nekrologi,
• zakup odzieży żałobnej zmarłego i żałobników,
• wykup miejsca na cmentarzu,
• wydatek na msze żałobne,
• koszty wystawienia nagrobka (grobowca),
• koszty kremacji,
• wydatek na poczęstunek dla najbliższej rodziny.

W skład kosztów pogrzebu wchodzą wszystkie wydatki związane z ceremonią bezpośrednio i mające z nią swój związek czasowy oraz te, które w danej chwili są niezbędne i celowe.

UWAGA: Zasiłek pogrzebowy wypłacony przez ZUS nie podlega zaliczeniu, jako odszkodowanie od sprawcy szkody.

Renta obligatoryjna (obowiązkowa)

Zgodnie z treścią art. 446 § 2 zdanie pierwsze k.c. osoba, względem, której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody, renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego, przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek alimentacyjny trwa tak długo, aż dziecko nie zdobędzie możliwości samodzielnego utrzymania się, stosownie do swoich uzdolnień i kwalifikacji zawodowych. Osiągnięcie pełnoletności nie ma znaczenia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę.
Jeżeli chodzi o obowiązek alimentacyjny między małżonkami, istotnym kryterium jest, by uprawniony do świadczeń alimentacyjnych znajdował się w niedostatku, czyli w sytuacji, kiedy nie może własnymi siłami zaspokoić w pełni swych usprawiedliwionych, a nie tylko niezbędnych potrzeb. Ocena, jakie potrzeby uznać za usprawiedliwione zależy od wielu okoliczności faktycznych m.in. od wieku, stanu zdrowia, poziomu wykształcenia i pozycji społecznej uprawnionego.

Renta fakultatywna (dobrowolna)

Stosownie do treści art. 446 § 2 zdanie drugie k.c. inne osoby bliskie są uprawnione do renty po zmarłym, jeżeli zmarły dostarczał im dobrowolnie i stale środków do utrzymania, a wymagają tego zasady współżycia społecznego (np. zmarły dziadek dobrowolnie wspomagał finansowo wnuka). Dostarczanie środków utrzymania przez zmarłego może dotyczyć także kształcenia oraz leczenia.