Fatalny prezent szykuje Rada Ministrów ofiarom wypadków drogowych…

Otóż w przeddzień Dnia Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych* (15.11.2020 roku) Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy przewidujący likwidację Rzecznika Finansowego (dawniej Ubezpieczonych) poprzez połączenie kompetencji tego Rzecznika oraz prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Zdaniem projektodawców likwidacja RF zwiększy efektywność ochrony interesów klientów podmiotów rynku finansowego…

Proponowanym zmianom sprzeciwiają się prawie wszyscy, tylko nie … ubezpieczyciele

Rzecznik Finansowy o sobie

Przeciwny proponowanym zmianom jest Rzecznik Finansowy. Stwierdził on, że likwidacja urzędu i przejęcie tych kompetencji przez prezesa UOKiK jest pozbawione racjonalnych przesłanek. Mało tego, proponowany projekt prowadzi do nieuzasadnionego uprzywilejowania banków i ubezpieczycieli kosztem pogorszenia sytuacji prawnej ich klientów – czy najczęściej osób poszkodowanych przez tych gigantów.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - nie

Zdaniem Ministerstwa projektowana ustawa przewiduje kumulację uprawnień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ze szkodą dla systemu ochrony klienta podmiotu rynku finansowego. W tej sytuacji, jako niezasadne należy ocenić zniesienie Rzecznika Finansowego i przekazanie jego obecnych kompetencji Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Ministerstwo Sprawiedliwości też na nie!

MS wskazuje, że projektowana likwidacja instytucji Rzecznika Finansowego nie może uzyskać poparcia ministra sprawiedliwości, z uwagi m.in. na fakt, że stoi ona w sprzeczności z dominującym w Unii Europejskiej i na świecie instytucjonalnym modelem ochrony konsumentów.

Nie Ministerstwa Aktywów Państwowych

Podsekretarz stanu w MAP w wskazał, że projektowana zmiana może prowadzić do systemowych niejasności, a w konsekwencji również wpłynąć niekorzystnie na efektywność wykonywania zadań z zakresu indywidualnych spraw związanych z rynkiem finansowym. Co najgorsze, może dojść do osłabienia zaufania konsumentów do rynku finansowego, co wpłynie negatywnie na instytucje finansowe.

Izba Radców Prawnych – nie!

Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Izby Radców Prawnych również negatywnie zaopiniował ustawę. Jego zdaniem likwidacja urzędu Rzecznika Finansowego nie doprowadzi do zwiększenia skuteczności i efektywności systemu ochrony konsumenta rynku finansowego, a wręcz doprowadzi do obniżenia poziomu ochrony konsumenta i osłabienia budowanego od lat systemu ochrony praw konsumentów.

PIM oczywiście za RF!

Wg Polskiej Izby Motoryzacji założenia projektu są sprzeczne z tendencjami światowymi oraz zaleceniami unijnymi w kwestiach skutecznej ochrony indywidualnej konsumentów. Połączenie Rzecznika Finansowego z UOKiK może zapoczątkować tendencję ogólnej likwidacji tego typu instytucji i włączenie np. Rzecznika Praw
Pacjenta do Ministerstwa Zdrowia czy Rzecznika MŚP do Ministerstwa Rozwoju czy również do UOKiK…

Inni rzecznicy solidarni

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw przypomniał, że Rzecznik Finansowy był najlepiej ocenianą instytucją zaangażowaną w system ochrony klientów rynku finansowego przed nieuczciwymi praktykami instytucji finansowych. Z kolei Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu zwróciło uwagę, że dokonanie tak głębokiej rewolucji w zakresie ochrony praw konsumenta w czasie kryzysu zdrowotnego może przynieść bardzo negatywne skutki dla klientów rynku finansowego.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich istnienie Rzecznika Finansowego, jako samodzielnej instytucji działającej na rzecz konsumentów jest wręcz niezbędne ze względu na obowiązki państwa polskiego wynikające z aktów prawa unijnego i bogatego dorobku orzeczniczego TSUE, w tym dotyczącego dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

A co na to Polska Izba Ubezpieczeń?

Otóż PIU ani słowem nie wspomniała o Rzeczniku Finansowym. Pochwaliła się za to „Rzecznikami Klienta”, powołanymi w niektórych zakładach ubezpieczeń w celu „pomocy klientom w sprawach trudnych, wymagających szybkiej interwencji czy dodatkowych opinii prawnych lub eksperckich” oraz „Grupą roboczą ds. reklamacji i klientów” w PIU.

Kuriozalnym jest tworzenie „Rzeczników Klientów” w zakładach ubezpieczeń, które z mocy ustawy powinni wspierać ubezpieczonych i poszkodowanych, wypłacając im w terminie należne odszkodowania, zamiast tworzyć „Rzeczników Klientów” do walki z …decyzjami zakładów ubezpieczeń.

Cierń w oku

Nie należy się dziwić, ż PIU nie jest po stronie Rzecznika Finansowego. RF jest, bowiem „cierniem w oku” zakładów ubezpieczeń np. z powodu kreowania pozytywnej dla ubezpieczonych i poszkodowanych linii orzeczniczej.

To z inicjatywy Rzecznika Finansowego (dawniej Rzecznika Ubezpieczonych) Sąd Najwyższy m.in. orzekł, że:

„Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie” (Uchwała III CZP 31/19 z 22 lipca 2020 roku)

„Sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu” (Uchwała III CZP 60/17 z dnia 27 marca 2018 roku)

„(…) spowodowanie śmierci osoby bliskiej mogło stanowić naruszenie dobra osobistego członków rodziny zmarłego w postaci szczególnej więzi rodzinnej i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c., jeżeli śmierć nastąpiła przed 3 sierpnia 2008 roku” (Postanowienie III CZP 2/14 z dnia 27 czerwca 2014 roku)

"Ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność gwarancyjną wynikającą z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody na osobie wyrządzone przez kierującego pojazdem w tym także pasażerowi będącemu wraz z kierowcą współposiadaczem tego pojazdu" (Uchwała III CZP 115/07 z 7 lutego 2008 roku)

Brak Rzecznika Finansowego na pewno doprowadzi do obniżenia poziomu ochrony ubezpieczonych i poszkodowanych i osłabienia budowanego od lat systemu wsparcia prawnego.

W każdą trzecią niedzielę listopada obchodzony jest Światowy Dzień Ofiar Wypadków Drogowych. Służy on upamiętnieniu milionów zabitych i ciężko rannych osób na drogach całego świata oraz by podkreślić cierpienie wszystkich poszkodowanych ofiar, ich rodzin i społeczności.

Ale tak ważne działania dla poszkodowanych i ofiar to nie tylko kwestia jednego dnia. Poszkodowanym pomagać trzeba także długo po wypadku, w szczególności w walce o należne odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Pomocy tej udziela skutecznie Rzecznik Finansowy.

Oby jak najdłużej.

Tomasz Rosa
Dyrektor GDPM