Roszczenie o naprawienie szkody, która wynika ze zbrodni lub występku, popełnionego przez sprawcę wobec, którego umorzono postępowanie karne, przedawnia się po upływie 20 lat.

Tak orzekł Sąd Najwyższy, dodając iż wydłużenie biegu przedawnienia nie służy represji, lecz ochronie osób poszkodowanych przez przestępstwo.

Gdyby w takich przypadkach przyjąć 3-letni okres przedawnienia, to dochodzenie roszczeń przez poszkodowanych byłoby znacznie utrudnione.

Sam wyrok karny nie kreuje przestępstwa. Według sądu cywilnego wystarczyć powinno, to że sprawca zdarzenia wypełnił znamiona zbrodni lub występku i nie ma znaczenia czy formalnie doszło do skazania za popełnienie przestępstwa.

Przypadek I: umorzenia postępowania karnego z powodu stanu niepoczytalności sprawcy

Poszkodowana domagała się od ubezpieczyciela (z polisy OC sprawcy szkody) zapłaty zadośćuczynienia oraz odszkodowania w związku ze śmiercią ojca w wypadku komunikacyjnym w roku 2001. W roku 2003 Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej umorzył postępowanie karne przeciwko sprawcy podejrzanemu o to, że nieumyślnie zderzył się z jadącym rowerem ojcem poszkodowanej, powodując jego zgon. W tym postanowieniu sąd uznał bowiem, że nie popełnił on przestępstwa, po z powodu zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w przed wypadkiem pokierować swoim postępowaniem.

Inny sąd (Sąd Okręgowy Wydział Cywilny) uwzględnił powództwo i zasądził na rzecz poszkodowanej kwotę 76 tyś. złotych zadośćuczynienia oraz odszkodowania. Apelacja ubezpieczyciela została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w roku 2016 roku, który przyjął, że w sprawie ma zastosowanie art. 4421 § 2 k.c. wydłużający do 20 lat termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wynikłej ze zbrodni lub występku.

Przypadek II: nie wykrycie sprawcy

Kolejnym przykładem jest sprawa, w której sprawcy wypadku drogowego nie udało się wykryć, bo zbiegł z miejsca wypadku. Wtedy poszkodowanym należy się wypłata świadczeń odszkodowawczych z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. To UFG zobowiązany jest do wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania w przypadku niemożności stwierdzenia odpowiedzialności konkretnego zakładu ubezpieczeń.

W jednej ze spraw prowadzonych przez GDPM, nieustalony kierowca nieustalonym pojazdem potrącił pieszą, która przechodziła przez jezdnię na oznakowanym przejściu dla pieszych. Sprawca wypadku zbiegł z miejsca zdarzenia, nie udzielając pomocy poszkodowanej. Mimo braku sprawcy (śledztwo zostało umorzone) sprawę skierowano do UFG, który uznał swoją odpowiedzialność odszkodowawczą i wypłacił poszkodowanej ponad 100 tys. złotych zadośćuczynienia oraz odszkodowania.

Przypadek III: śmierć sprawcy

Gdy sprawca, przed skazaniem go za popełnienie przestępstwa, umrze – również nastąpi umorzenie śledztwa. Jednak nie stanowi to przeszkody do dochodzenia roszczeń od ubezpieczyciela (z polisy OC sprawcy szkody) lub z UFG. Śmierć sprawcy przestępstwa nie oznacza … braku przestępstwa.

Zapamiętaj:

Gdy nie znamy danych sprawcy przestępstwa albo sprawca umrze – zachowujesz dalej prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia, nawet przez 20 lat od daty wypadku komunikacyjnego.

Bądź mądry po szkodzie, zgłoś się do GDPM!

Zadzwoń: 58 303 46 38 ; 801 120 020
Wyślij e-mail: gdpm@gdpm.pl
Zgłoś sprawę: www.gdpm.pl

Aleksander Kuta prawnik GDPM